Μαθαίνουμε τα πάντα για τη χελώνα!


Η χελώνα είναι ερπετό. Χαρακτηριστικό τους ο οστέινος θώρακας (Χέλυο) για να προστατεύεται, την σαρκώδη γλώσσα και την απουσία δοντιών. Υπάρχουν χερσαίες, θαλάσσιες και αμφίβιες χελώνες. Ζουν και σε εύκρατα
και σε τροπικά κλίματα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των χελωνών είναι το καβούκι τους, το οποίο προστατεύει το σώμα τους.

Οι χελώνες αναπαράγονται κατά την καλοκαιρινή περίοδο. Γεννούν αυγά τα οποία αφήνουν σε τρύπες τις οποίες σκάβουν. Οι χελώνες στη συνέχεια δεν έχουν καμιά σχέση με τα μικρά τους, τα οποία μεγαλώνουν μόνα τους.


Οι Χερσαίες χελώνες

Οι χερσαίες χελώνες ζουν αποκλειστικά στην ξηρά και υπάρχουν σήμερα περίπου 50 είδη. Τρέφονται κυρίως με φυτά αλλά θεωρείται παμφάγο ζώο. Τους χειμερινούς μήνες οι χελώνες πέφτουν σε χειμέρια νάρκη και η αναπαραγωγή τους γίνεται τους θερινούς μήνες, γεννώντας από 2 ως 12 αυγά.

3 χερσαία (άγρια)είδη της Ελλάδας(και τα μοναδικά της Ευρώπης) είναι:

*το είδος Χελώνα του Χέρμαν, ελληνιστί Χελώνα μεσογειακή ή χέρμαννη ή του Χέρμαν. Απαντά κυρίως στην Ηπειρωτική Ελλάδα, την Εύβοια και στα Ιόνια νησιά,

*το είδος Χελώνα η Ελληνική (Testudo graeca), κοινώς ελληνική χελώνα. Στη χώρα μας απαντά κυρίως στη βόρεια και κεντρική ηπειρωτική Ελλάδα και σε ορισμένα νησιά(Εύβοια, Μήλο, Κύθνο, Θάσο, Σαμοθράκη, Λήμνο, Κώ, Χίο),

*το είδος Χελώνα η κρασπεδωτή (Testudo marginata), με ελληνική ονομασία Μαυριτανική ή Κρασπεδωτή χελώνα το οποίο θεωρείται ενδημικό είδος της Ελλάδας (εκτός Ελλάδας εντοπίζεται μόνο στη Σαρδηνία, όπου μάλλον έχει μεταφερθεί από τον άνθρωπο). Απαντά κυρίως στη νότια και κεντρική Ελλάδα,φθάνοντας βόρεια μέχρι τον Όλυμπο.

Γενικώς δεν θεωρούνται απειλούμενα είδη αλλά ο πληθυσμός τους έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια κυρίως λόγω του ανθρώπου. Είναι τα πιο μακρόβια σπονδυλόζωα, εν τούτοις η ανάπτυξή τους είναι γρήγορη, με την γεννητική ωρίμανση να επιτυγχάνεται πριν τα 10 χρόνια για τα αρσενικά και λίγο πιο μετά για τα θηλυκά.

Καθοδηγούνται κυρίως από την όσφρηση και η όρασή τους είναι αρκετά καλή με δυνατότητα διάκρισης των βασικών χρωμάτων,ενώ η ακοή βασίζεται κυρίως στους κραδασμούς των υποστρωμάτων. Έχουν επίσης ιδιαίτερα ανεπτυγμένη την αίσθηση του τόπου(φιλοπατρία) επιλέγοντας συγκεκριμένα μέρη διαβίωσης.


Η Θαλάσσια χελώνα

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι χελώνες της υπεροικογένειας των Χελωνιοειδών. Απαντώνται σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου εκτός του Αρκτικού Ωκεανού.

Η δερματοχελώνα είναι η πιο μεγάλη, με 2 μ. μήκος, 1 μ. έως 1,5 μ. πλάτος και βάρος 600 κ. Το μέγεθος των άλλων ειδών κυμαίνεται από τα 50 εκ. έως 1 μ. και είναι αναλογικά μικρότερο.

Τα είδη αυτά είναι όλα ευάλωτα ή απειλούμενα. Είναι τοπικά υπό προστασία και αποκατάσταση, αλλά η ρύπανση, η λαθροθηρία και η τυχαία εμπλοκή τους σε αλιευτικά εργαλεία παραμένουν ανησυχητικές αιτίες μείωσης του πληθυσμού τους που έχει ήδη ελαττωθεί.

Οι θαλάσσιες χελώνες, είναι εξώθερμα ερπετά και διαθέτουν αναπνευστικό σύστημα με πνεύμονες, το οποίο είναι μια προσαρμογή στην επίγεια ζωή. υπάρχουν αδένες κοντά στα μάτια τους που αποβάλουν το υπερβολικό αλάτι από το αίμα τους. Η όρασή της είναι πολύ ανεπτυγμένη. Τα μάτια προστατεύονται με τρία βλέφαρα και η ακοή τους είναι ιδιαίτερα τελειποιημένη εξίσου, αν και δεν έχουν εξωτερικά αυτιά, αλλά ένα εσωτερικό αυτί, κάτω από μία ακουστική πλάκα. Η όσφρησή τους είναι ωστόσο αρκετά αναποτελεσματική. Οι θαλάσσιες χελώνες δεν έχουν παρά μία μόνο έξοδο για την απέκκριση η οποία χρησιμεύει επίσης για την αναπαραγωγή.


Το καβούκι της χελώνας

Το πεπλατυσμένο καβούκι τους, τους παρέχει καλύτερη υδροδυναμική και παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία, αλλά ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι τους επιτρέπει να αποθηκεύουν θερμότητα. Αυτή η προσαρμογή, που αποκτήθηκε μετά την επιστροφή τους στο θαλάσσιο περιβάλλον, τους επιτρέπει να καταδύονται σε μεγάλα βάθη, όπου η θερμοκρασία του νερού είναι χαμηλή. Έτσι όμως έχουν χάσει την ικανότητα να κρύβουν τα μέλη τους σ' αυτό. Όπως στις άλλες νεροχελώνες, τα καβούκια τους είναι ελαφρύτερα, διότι είναι εξοπλισμένα με βρέγματα.

Οι Δερμοχελυίδες, οι μεγαλύτερες θαλάσσιες χελώνες, έχουν χάσει τα λέπια τους και το καβούκι τους καλύπτεται από παχύ δέρμα. Όπως οι υπόλοιπες χελώνες, δεν αλλάζουν τo δέρμα (έκδυση).

Σύμφωνα με κάποιες θεωρίες, το καβούκι τους, τουλάχιστον της δερματοχελώνας, τις βοηθά να διατηρούν την θερμοκρασία του σώματος όταν βουτούν σε μεγάλα βάθη με χαμηλές θερμοκρασίες. Αλλά αυτή η υπόθεση

αμφισβητείται, λόγω του οτι τα ερπετά, ζώα ψυχρόαιμα, υποτίθεται ότι είναι ποικιλόθερμα.

Μπορούν να κολυμπούν γρήγορα και πολλά είδη είναι ικανά να αναπτύξουν ταχύτητα έως και 35 χλμ/ώρα· σε αντίθεση με τις χελώνες του γλυκού νερού, προχωρούν με ταυτόχρονη κίνηση των μπροστινών ποδιών.

Είναι γνωστό ότι κάποιες χελώνες μπορούν να μπορούν να ζήσουν και πάνω από 150 χρόνια. Το μεγαλύτερο ρεκόρ κατάδυσης είναι 6 ώρες και το έκανε μία πράσινη θαλασσοχελώνα

Τα θηλυκά μαζεύονται στις παραλίες για να γεννήσουν στην αρχή και στο τέλος του σεληνιακού κύκλου, όταν η παλίρροια είναι στο χαμηλότερο επίπεδο.

Τα θηλυκά σκάβουν μια τρύπα στην άμμο με τα πόδια τους και εναποθέτουν 70-200 αυγά (ανάλογα με το είδος), τα σκεπάζουν με άμμο και επιστρέφουν στην θάλασσα. Κάποια αυγά δεν γονιμοποιήθηκαν, τα άλλα εκκολάπτονται μέσα σε περίπου δύο μήνες. Όλα τα χελωνάκια εκκολάπτονται την ίδια ώρα και κατευθύνονται προς την θάλασσα. Μόνο ένα μικρό ποσοστό (περίπου 1%) θα ξαναγυρίσουν στην παραλία που γεννήθηκαν καθώς θα γίνουν θηράματα πολυάριθμων αρπακτικών.


Στάδια ζωής της χελώνας

Ανάλογα με την ηλικία του, η χελώνα δεν τρώει με τον ίδιο τρόπο και δεν ζει στο ίδιο περιβάλλον. Υπάρχουν:

*Το στάδιο του αυγού.

*Το στάδιο του νεογέννητου: το νεογέννητο βγαίνει από το αυγό, βγαίνει από την φωλιά, πολύ συχνά σε ομάδες, και καταφεύγουν στην θάλασσα όπου κολυμπάνε γρήγορα για πολλές ημέρες (3-6 ημέρες ανάλογα με το είδος).

*Το νεανικό στάδιο στο πέλαγος: αυτό το στάδιο αρχίζει όταν τα χελωνάκια εγκαταλείπουν το γρήγορο κολύμπι και συγκεντρώνονται στην εύρεση τροφής και αφήνονται να τις μεταφέρουν τα θαλάσσια ρεύματα.

*Το νεανικό βενθικό στάδιο: τα νεαρά άτομα εγκαθίστανται στις βενθικές περιοχές (εκτός από την δερματοχελώνα). Οι διατροφικές τους συνήθειες αλλάζουν, όπως και οι θηρευτές τους.

*Το στάδιο του υποενήλικα: αρχίζει στην εφηβεία. Οι θαλάσσιες χελώνες του ίδιου είδους δεν γίνονται σεξουαλικά ώριμες στο ίδιο μέγεθος

*Το στάδιο του ενήλικα: τα ενήλικα μεταναστεύουν από την περιοχή που ζουν στην περιοχή ωοτοκίας τους. Όλα τα είδη θαλασσίων χελωνών είναι πιστά στον τόπο ωοτοκίας, με κάποιες παραλλαγές ανάλογα με το είδος.


Διατροφή

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι όλες παμφάγες με τάσεις προς τα φυτά και το κρέας. Έτσι η Πράσινη θαλασσοχελώνα είναι κυρίως χορτοφάγος. Η χελώνα Καρέττα, ο Λεπιδόχελυς του Ειρηνικού και το είδος
Natator depressus
είναι κυρίως σαρκοφάγα και τρέφονται με μαλάκια, καρκινοειδή, μικρά ψάρια και άλλα θαλάσσια ασπόνδυλα. Η δερματοχελώνα είναι παμφάγος και τρέφεται κυρίως με κνιδόζωα. Η Κεραμοχελώνα, είναι επίσης παμφάγος, και τρέφεται, όπως η δερματοχελώνα, με κνιδόζωα αλλά τρέφεται επίσης -πράγμα σπάνιο για σπονδυλόζωα- με σπόγγους.

Οι χελώνες πρέπει να αποθηκεύουν πολλή ενέργεια για τις μεταναστεύσεις τους. Για αυτόν τον λόγο, η διατροφή τους παίζει έναν σημαντικό
ρόλο στην γονιμότητά τους. Αυτό αποδείχτηκε επιβεβαιώνοντας τον αριθμό των εκκολαπτομένων αυγών και στο Ελ Νίνιο όπου, με την θέρμανση του νερού και την αύξηση της βλάστησης, αυξάνεται ο αριθμός των μεταναστεύσεων δύο χρόνια αργότερα, ενώ μία ψύξη του νερού μειώνει τον αριθμό των μεταναστεύσεων δύο χρόνια αργότερα.