Μαθησιακές δυσκολίες. Τι είναι και πώς μπορούμε να τις εντοπίσουμε.

Το άγχος των περισσότερων γονιών όταν αρχίζουν τα σχολεία, είναι η απόδοση του παιδιού τους στις καινούριες σχολικές απαιτήσεις. Και στην απόδοση αυτή, περιλαμβάνονται πολλοί παράγοντες. Η συμμετοχή του στο μάθημα, η επίδοσή του στα διαφορετικά μαθήματα, στις ασκήσεις και φυσικά η βαθμολογία. Κάποια παιδιά μπορούν και τα καταφέρουν εξίσου καλά σε όλα τα μαθήματα. Κάποια άλλα τα καταφέρνουν με κάποια μαθήματα και αντιμετωπίζουν δυσκολίες με κάποια άλλα. Υπάρχουν όμως και παιδιά που αντιμετωπίζουν με δυσκολία όλα τα μαθήματα. Πού μπορεί να οφείλεται όμως η τόσο διαφορετικά απόδοση των παιδιών στις σχολικές τους υποχρεώσεις; Πρόκειται για διαφορετικό τρόπο μελέτης, για διαφορετικό βαθμό ευφυΐας ή για πιθανές δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζουν κάποια παιδιά; Και πώς μπορούμε να καταλάβουμε που οφείλεται η χαμηλή απόδοση ενός παιδιού;

Πολλοί λόγοι μπορεί να κρύβονται πίσω από την αποτυχία ενός παιδιού στις σχολικές του υποχρεώσεις. Ένας από τους πιο συχνούς λόγους, είναι οι μαθησιακές δυσκολίες. Περίπου ένα σε κάθε δέκα παιδιά σχολικής ηλικίας, παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες. Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν μαθησιακές δυσκολίες, έχουν συνήθως ένα κανονικό επίπεδο ευφυΐας. Προσπαθούν όσο μπορούν να ακολουθούν τις οδηγίες που τους δίνονται και να παρακολουθούν με πολύ προσοχή και συγκέντρωση όλα όσα τους λένε. Θέλουν να είναι καλοί μαθητές στο σχολείο και συνήθως δεν αδιαφορούν για τις υποχρεώσεις τους σε αυτό. Παρά τις προσπάθειές τους όμως αυτές, δεν καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν σε όλες τις σχολικές εργασίες και πολλές φορές μένουν πίσω σε σχέση με τους συνομήλικους τους.

Τι είναι οι μαθησιακές δυσκολίες

Οι μαθησιακές δυσκολίες είναι ένα πρόβλημα, το οποίο μπορεί να εκδηλώνεται ως δυσκολία ενός παιδιού στο να ακούει, να μιλάει, να σκέφτεται, να γράφει, να διαβάζει, να ορθογραφεί ή να λύνει πράξεις. Ένας από τους πιο γνωστούς ορισμούς για τις μαθησιακές δυσκολίες είναι αυτός του S.Kirk, σύμφωνα με τον οποίο τα παιδιά με δυσκολίες μάθησης παρουσιάζουν κάποια διαταραχή σε μία ή περισσότερες από τις βασικές διαδικασίες που αναφέρονται στην κατανόηση και χρήση του γραπτού και προφορικού λόγου. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες παρουσιάζουν μια εξελικτική ανομοιογένεια στις ψυχολογικές τους λειτουργίες, η οποία περιορίζει τη μάθηση σε τέτοιο βαθμό, ώστε να χρειάζονται κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές και διδακτικές τους ανάγκες. Μπορούμε να πούμε ότι ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες αποδίδει σημαντικά χαμηλότερα απ’ ότι θα περιμέναμε σύμφωνα με την ηλικία και το νοητικό του δυναμικό.

Αίτια

Τα τελευταία χρόνια, οι επιστημονικές μελέτες υποστηρίζουν πως οι μαθησιακές δυσκολίες οφείλονται κυρίως σε δυσλειτουργίες του κεντρικού νευρικού συστήματος που επηρεάζουν τις ικανότητες του ατόμου να λαμβάνει, να επεξεργάζεται και να μεταδίδει πληροφορίες. Βέβαια οι δυσκολίες μάθησης καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ιδιαιτεροτήτων και συσχετίζονται με διαφορετικούς παράγοντες που πολλές φορές μπορεί να συνυπάρχουν.

Κάποια άλλα πιθανά αίτια είναι:

Σχολικές –μαθησιακές ελλείψεις

Περιορισμένη νοητική ικανότητα

Περιβαλλοντικοί παράγοντες

Συναισθηματικά προβλήματα

Φτωχό ή στερημένο πολιτιστικό περιβάλλον

Σωματικές βλάβες

Ατυχήματα ή ασθένειες

Πώς αναγνωρίζουμε τις μαθησιακές δυσκολίες;

Δεν είναι πάντα εύκολο να καταλάβουμε αμέσως πως μιλάμε για κάποια μαθησιακή διαταραχή. Και αυτό γιατί τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιαστούν καλύπτουν πολλές πτυχές της ανάπτυξης, της συμπεριφοράς και της απόδοσης του παιδιού, ενώ κάποια από αυτά μπορεί να εμφανιστούν χωρίς να υπάρχει απαραίτητα μαθησιακή διαταραχή.

Σημάδια που μπορεί να μας ανησυχήσουν ανάλογα με την ηλικία του παιδιού είναι:

3-5 ετών

Δυσκολίες στην απομνημόνευση ποιημάτων ή τραγουδιών.

Καθυστέρηση στην ομιλία και δυσκολίες στη προφορά των λέξεων, που επιμένουν παρά την πάροδο του χρόνου.

Σύγχυση λέξεων που έχουν ακουστικές ομοιότητες.

Αδιαφορία για δραστηριότητες που απαιτούν ακουστική κατανόηση και
συζήτηση.

Δυσκολίες που αφορούν τον χωρικό προσανατολισμό του παιδιού (χρήση των λέξεων που δηλώνουν κατεύθυνση).

Δυσκολίες στην ακολουθία και εκτέλεση οδηγιών.

Δυσχέρεια στην αναγνώριση και ονομασία γνωστών αντικειμένων.

Δυσκολίες στο συγχρονισμό των κινήσεων, οι οποίες μπορεί να εκδηλώνονται ως τάση του παιδιού να σκοντάφτει, να παραπατάει ή να πέφτει.

Οικογενειακό ιστορικό με προβλήματα στο διάβασμα ή άλλες μαθησιακές δυσκολίες.

Μειωμένη ικανότητα μνήμης.

5 – 7 ετών

Δυσκολία στη προφορά λέξεων και τη σύνταξη προτάσεων.

Αδυναμία στην ακουστική αναγνώριση αρχικών ή τελικών φωνημάτων σε λέξεις, ειδικά όταν οι λέξεις αυτές διαφέρουν στο πρώτο γράμμα.

Σύγχυση στην ακολουθία και εκτέλεση οδηγιών.

Δυσκολία στο να κατασταλάξει ποια πλευρά του σώματος θα χρησιμοποιήσει (δεξιά ή αριστερά)

Αδεξιότητα στις κινήσεις και στο συγχρονισμό, που μπορεί να εκδηλώνεται και ως τάση να ρίχνει κάτω ό,τι πάει να πιάσει.

Δυσκολία στην αναγνώριση γραμμάτων, στην απόδοση του σωστού φωνήματος στο κάθε γράμμα, στην ανάγνωση, στην ορθογραφία ή στην αντιγραφή, παρά το γεγονός ότι το παιδί θεωρείται έξυπνο και έχει κανονική ανάπτυξη σε άλλους τομείς της μάθησης.

Φτωχός κινητικός έλεγχος - Δυσκολία να χρησιμοποιήσει ψαλίδι, να δέσει τα κορδόνια του, να πιάσει το μολύβι, να ιχνογραφήσει σχέδια, να χαράξει γραμμές, να ενώσει τελείες ή να βάψει μια εικόνα μέσα σε καθορισμένο πλαίσιο χωρίς να ξεφύγει από τις γραμμές.

Δυσκολίες στο γράψιμο και στη φορά των γραμμάτων που επιμένουν, παρά τη διδασκαλία και την πάροδο του χρόνου.

Αντιστροφές γραμμάτων ή αριθμών.

Δυσκολία στην επανάληψη πολυσύλλαβων λέξεων, σύνθετων προτάσεων ή μιας σειράς αριθμών.

Όταν διαβάζει, συχνά προφέρει διαφορετική λέξη από αυτό που βλέπει

Δυσκολία στην κατανόηση ιστοριών με διαδοχική σειρά γεγονότων ή παιχνιδιών που απαιτούν ακολουθία ή αντιστοιχία.

Έλλειψη προσοχής όταν του μιλούν - έλλειψη ενδιαφέροντος στο να ακούει ιστορίες και αποτυχία στο να καταλαβαίνει τις επεξηγήσεις όταν του δίνονται.

Απροθυμία για την παρακολούθηση των σχολικών μαθημάτων και το διάβασμα.

Δυσκολία στην εκμάθηση της ώρας και την ακολουθία των ημερησίων γεγονότων.

7 – 13 ετών

Δυσκολία στο να ακούει και να ξεχωρίζει διαφορετικούς ήχους, όπως «μπ, π, β, φ, θ, δ, κ, τ, χ».

Συχνά παρουσιάζουν καθρεπτικό γράψιμο, καθώς και δυσκολία στο να σχηματίσουν γράμματα και να τα γράψουν βάσει μιας λογικής αλληλοδιαδοχικής σειράς. Έλλειψη προόδου στην ανάγνωση (συλλαβιστή), γραφή και ορθογραφία. Δυσκολία στην οργάνωση σκέψης και κεκτημένων γνώσεων και στη μεταφορά τους στο γραπτό ή / και προφορικό επίπεδο.

Δυσκολία στην εύρεση και χρήση των κατάλληλων λέξεων

Δυσκολία στην κατανόηση και επεξεργασία αυτών που ακούει ή / και διαβάζει.

Δυσκολία στην έκφραση και διατύπωση της σκέψης και κεκτημένων γνώσεων στο γραπτό ή / και προφορικό επίπεδο.

Δυσχέρεια στην ανάγνωση (συλλαβιστά) και αργός ρυθμός αναγνώρισης γραμμάτων, παρά τη διδασκαλία στο σχολείο.

Δυσκολία στην αναγνώριση διφθόγγων και συλλαβισμός δίψηφων ή τρίψηφων συμφώνων καθώς και πολυσύλλαβων λέξεων.

Παραλείψεις γραμμάτων ή και ολόκληρων προτάσεων, αντικαταστάσεις, αντιστροφές γραμμάτων και αριθμών, ορθογραφικά λάθη ή έλλειψη σημείων στίξης στο γραπτό λόγο.

Συντομία στις γραπτές εργασίες, απουσία περιγραφικής ικανότητας και επαρκούς ανάπτυξης του θέματος.

Ιδιαίτερες δυσκολίες στη γραπτή έκφραση, σε αντίθεση με την προφορική.

Δυσχέρεια στην κατανόηση ή απομνημόνευση γραπτού λόγου, παρά το μέτριο ή και υψηλό νοητικό δυναμικό του μαθητή.

Δυσχέρεια στην κατανόηση χωροχρονικών εννοιών.

Δυσχέρεια στην κατανόηση αριθμητικών εννοιών

Δυσκολία συγκέντρωσης της προσοχής

Απροθυμία για το σχολείο, το διάβασμα και το γράψιμο.

Δυσκολία στην εκμάθηση ξένων γλωσσών.

Απουσία οργάνωσης και τάξης στα πράγματά του.

Έλλειψη συγχρονισμού στις κινήσεις.

Κακή οργάνωση του χρόνου.

Εκνευρισμός, σημάδια ματαίωσης, χωρίς κάποιον συγκεκριμένο λόγο, αισθήματα κατωτερότητας, έλλειψη αυτοπεποίθησης και συχνά απότομη και βίαιη συμπεριφορά στο σπίτι ή στο σχολείο.

Κατηγορίες μαθησιακών δυσκολιών

Αν προσπαθήσουμε να ταξινομήσουμε τις μαθησιακές δυσκολίες, θα δούμε πως χωρίζονται σε τρεις βασικές κατηγορίες:

*Δυσκολίες λόγου και ομιλίας: Είναι οι δυσκολίες που αφορούν την παραγωγή και την κατανόηση του προφορικού λόγου. Μπορεί να αφορούν την παραγωγή ήχων (άρθρωση), την έκφραση αυτών που σκεφτόμαστε με λόγια ή την κατανόηση αυτών που ακούμε.

*Δυσκολίες γραπτού λόγου: Μπορεί να αφορούν προβλήματα στην αποκωδικοποίηση του γραπτού λόγου, προβλήματα ορθογραφίας και γενικότερα προβλήματα στην παραγωγή γραπτού λόγου. Μια από αυτές τις δυσκολίες είναι και η δυσλεξία, η οποία συχνά αναφέρεται και ως ειδική μαθησιακή δυσκολία.

*Δυσκολίες μαθηματικού λόγου: Οι δυσκολίες αυτές αφορούν όλες τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα παιδί στα μαθηματικά. Δυσκολίες με την αναγνώριση αριθμών και μαθηματικών συμβόλων, την απομνημόνευση της προπαίδειας, την κατανόηση αφηρημένων μαθηματικών εννοιών και την επίλυση μαθηματικών προβλημάτων.

Άλλες δυσκολίες: Στην κατηγορία αυτή μπορούμε να εντάξουμε δυσκολίες που μπορεί να εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της διδακτικής διαδικασίας και να την επηρεάζουν, δεν ανήκουν όμως σε καμιά από τις παραπάνω κατηγορίες. Τέτοιες είναι οι οπτικο-κινητικές διαταραχές.

Δυσλεξία

Η δυσλεξία είναι μαθησιακή δυσκολία που αφορά την επεξεργασία του λόγου και εκδηλώνεται κυρίως στην ανάγνωση, στη γραφή και στην ορθογραφία. Είναι μια διαταραχή που παρατηρείται κυρίως σε παιδιά, κατά την οποία, παρόλο που μπορεί να υπάρχει φυσιολογική ευφυΐα, κανονικό κοινωνικοπολιτιστικό περιβάλλον και καλή εκπαίδευση, το παιδί δυσκολεύεται υπερβολικά στην ανάγνωση και στη γραφή και κατά συνέπεια στην επίδοσή του στα μαθήματα.

Αίτια Δυσλεξίας

Τα τελευταία χρόνια οι έρευνες που έγιναν έχουν καταλήξει στην οργανικότητα της δυσλεξίας. Όπως και με τις υπόλοιπες μαθησιακές δυσκολίες, δεν υπάρχει πρόβλημα νοημοσύνης, αλλά κάποιο πρόβλημα ή δυσλειτουργία σε κάποιο τμήμα του εγκεφάλου. Υπάρχουν δύο κατηγορίες αιτιών. Τα πρωτογενή αίτια της δυσλεξίας, τα οποία περιλαμβάνουν την κληρονομική προδιάθεση, καθώς και την καθυστέρηση ωρίμανσης σε περιοχές του εγκεφάλου και τα δευτερογενή αίτια της δυσλεξίας, τα οποία αφορούν τις εγκεφαλικές βλάβες που πιθανώς συμβαίνουν πριν τη γέννα, κατά τη διάρκειά της ή μετά.

Ποια ηλικία είναι κατάλληλη για τη διάγνωση των μαθησιακών δυσκολιών;

Όταν το παιδί τελειώνει το πρώτο τρίμηνο της Β ' τάξης του Δημοτικού, τότε ολοκληρώνεται κανονικά ο μηχανισμός ανάγνωσης και γραφής του. Κατά συνέπεια αυτή είναι και η ηλικία στην οποία συνήθως γίνεται και η πιο ακριβής διάγνωση, ειδικά για τη διαταραχή της δυσλεξίας.

Θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι δεν μπορούμε να λύσουμε οριστικά το πρόβλημα των μαθησιακών δυσκολιών, αλλά μπορούμε να βοηθήσουμε αποτελεσματικά ένα παιδί, έτσι ώστε να παρουσιάσει σημαντική βελτίωση και μια ικανοποιητική σχολική επίδοση. Η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών θα πρέπει να γίνεται με εξατομικευμένα προγράμματα, προσαρμοσμένα στις ανάγκες και στις ελλείψεις του παιδιού. Όσο μικρότερη είναι η ηλικία του, τόσο καλύτερα θα είναι τα αποτελέσματα που θα έχουμε με τα προγράμματα αποκατάστασης. Επομένως, όσο γρηγορότερα γίνει η διάγνωση, τόσο μεγαλύτερη θα είναι η ωφέλεια για το παιδί. Για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών μπορεί να χρειαστεί μια πληθώρα ειδικών, όπως ειδικός παιδαγωγός, ψυχολόγος, λογοθεραπευτής, εργοθεραπευτής, ειδικευμένος εκπαιδευτικός, για να βοηθήσουν το παιδί σε όλους τους τομείς της ανάπτυξής του. Η συνεργασία των γονέων με τους ειδικούς είναι απαραίτητη, καθώς επίσης και η συνεργασία του δασκάλου.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί

Ηρεμήστε το παιδί και εξηγήστε του τι ακριβώς συμβαίνει. Μπορεί να χρειαστεί κάποια βοήθεια για να μάθει να διαβάζει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι έχει λιγότερες δυνατότητες από τα υπόλοιπα παιδιά. Η δική σας συμπαράσταση θα το βοηθήσει στο να προσπαθήσει.

Βοηθήστε το παιδί σας σε εργασίες ή μαθήματα στα οποία δυσκολεύεται. Προσπαθήστε να του δώσετε το χρόνο που χρειάζεται κατανοώντας τους ρυθμούς του και ενθαρρύνοντας τις προσπάθειές του.

Ανταμείψτε την πρόοδο του παιδιού σας. Είναι πολύ σημαντικό οι προσπάθειές του να βρίσκουν ανταπόκριση, αλλά και να νιώθει πως εσείς είστε περήφανοι γι’ αυτό.

Προσφέρετε στο παιδί σας δραστηριότητες που αναδεικνύουν τις ικανότητές του. Κάποιες από αυτές μπορεί να είναι αθλητικές, μουσικές ή άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες, στις οποίες το παιδί σας μπορεί ακόμα και να αριστεύσει.

Ελέγχετε αν το παιδί έχει ολοκληρώσει τις εργασίες του, χωρίς να κάνετε τα σχολικά μαθήματα και οι υποχρεώσεις να φαίνονται σαν τιμωρία.

Προσφέρετε έναν χώρο ήσυχο και οργανωμένο στο παιδί σας, έτσι ώστε να μπορεί να συγκεντρωθεί.

Αν το παιδί δυσκολεύεται στην ανάγνωση, στη γραφή, στα μαθηματικά και η βοήθειά σας δεν είναι αρκετή με αποτέλεσμα κι εκείνο αλλά και εσείς να απογοητεύεστε, τότε καλό είναι να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού.

Αλλάξτε τον τρόπο ανταπόκρισης. Για τους μαθητές που έχουν δυσκολία με την λεπτή κινητικότητα (όπως είναι το γράψιμο), ο τρόπος ανταπόκρισης μπορεί να αλλάξει σε υπογράμμιση, σε άσκηση πολλαπλών επιλογών, ταξινόμηση ή μαρκάρισμα. Οι μαθητές με προβλήματα λεπτής κινητικότητας μπορούν να έχουν περισσότερο χώρο για να γράψουν τις απαντήσεις τους πάνω στα φύλλα εργασίας ή μπορεί να τους επιτραπεί να απαντήσουν πάνω σε ατομικούς πίνακες.

Ενθαρρύνετε την χρήση νοητικών χαρτών. Ο νοητικός χάρτης περιλαμβάνει την οργάνωση υλικού με οπτική μορφή.

Ενθαρρύνετε την χρήση βιβλίων με εργασίες ή ημερολογίων. Οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιούν ημερολόγια για να καταγράφουν τις προθεσμίες παράδοσης εργασιών, να κάνουν λίστες με τις δραστηριότητες που σχετίζονται με το σχολείο, να καταγράφουν ημερομηνίες διαγωνισμάτων και να προγραμματίζουν χρονοδιαγράμματα για τις εργασίες του σχολείου. Οι μαθητές πρέπει να έχουν φτιάξει ένα ειδικό τμήμα στο βιβλίο εργασιών ή το ημερολόγιο για να καταγράφουν τις εργασίες που τους ανατίθενται για το σπίτι.

Μειώστε τον όγκο της αντιγραφής συμπεριλαμβάνοντας πληροφορίες ή δραστηριότητες σε φυλλάδια ή φύλλα εργασίας.

Ζητήστε από τους μαθητές να γυρίσουν τα τετράδιά τους τα οποία έχουν γραμμές κάθετα για τα μαθηματικά. Το χαρτί με τις γραμμές μπορεί να γυριστεί κάθετα ώστε να βοηθήσει τους μαθητές να τοποθετήσουν τα νούμερα σε σωστές στήλες ενώ κάνουν υπολογισμούς για μαθηματικά προβλήματα.

Χρησιμοποιήστε σύμβολα που να υποδηλώνουν την σημαντικότητα. Αστερίσκοι ή κουκίδες μπορεί να υποδηλώνουν ερωτήσεις ή δραστηριότητες που έχουν μεγάλη βαρύτητα για την αξιολόγηση. Αυτό βοηθάει τους μαθητές να ξοδεύουν τον χρόνο τους σωστά κατά την διάρκεια διαγωνισμάτων ή εργασιών.

Φτιάξτε φύλλα εργασίας με ιεραρχίες. Ο δάσκαλος μπορεί να σχεδιάσει φύλλα εργασίας με προβλήματα τοποθετημένα από το ευκολότερο στο δυσκολότερο. Η γρήγορη επιτυχία βοηθά τους μαθητές να αρχίσουν να δουλεύουν.

Επιτρέψτε την χρήση εκπαιδευτικών βοηθημάτων. Μπορούν να παρέχονται στους μαθητές λωρίδες με γράμματα και νούμερα για να τους βοηθούν στο να τα γράψουν σωστά. Γραμμές αριθμών, μετρητές και κομπιουτεράκια βοηθούν τους μαθητές να κάνουν υπολογισμούς μόλις κατανοήσουν τις μαθηματικές πράξεις.

Μπορεί να χρησιμοποιηθεί η μεσολάβηση των συνομηλίκων με σκοπό τη μάθηση. Ο δάσκαλος μπορεί να φτιάχνει ζευγάρια με μαθητές διαφορετικών ικανοτήτων για να κάνουν επανάληψη τις σημειώσεις τους, να μελετήσουν για ένα διαγώνισμα, να διαβάσουν μεγαλόφωνα ο ένας στον άλλο, να γράψουν ιστορίες ή να διεξάγουν πειράματα στο εργαστήριο. Επίσης, το ένα μέλος του ζευγαριού μπορεί να διαβάσει ένα μαθηματικό πρόβλημα για να το λύσει ο μαθητής που μπορεί να έχει προβλήματα με την ανάγνωση.

Χρησιμοποιήστε ευέλικτες ώρες εργασίας. Στους μαθητές που δουλεύουν αργά μπορεί να δίνεται επιπλέον χρόνος για να ολοκληρώσουν τις γραπτές εργασίες τους.

Βιβλιογραφία

Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων

Παιδαγωγικό Ινστιτούτο

*Πρόγραμμα εξειδίκευσης εκπαιδευτικών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στις δυσκολίες μάθησης

*Δραστηριότητες μαθησιακής ετοιμότητας

(Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, Αθήνα)

Πανεπιστήμιο Πατρών

(Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης - Εργαστήρια Γνωστικής Ανάλυσης της μάθησης, γλώσσας και δυσλεξίας – Ερευνητική Μονάδα Δυσλεξίας, Ανάγνωσης και Γραφής)

*Διαγνωστική Αξιολόγηση και Αντιμετώπιση των Μαθησιακών Δυσκολιών στο Σχολείο (Ανάγνωση, Ορθογραφία, Δυσλεξία, Μαθηματικά) Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου κ. Πόρποδας (Πάτρα, 2003)

*Εκπαιδευτικές Προσεγγίσεις και υλικό για την αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών των μαθητών του δημοτικού σχολείου, Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου κ. Πόρποδας (Πάτρα, 2005)

Ποθητού Μαρία

Ψυχολόγος