Όταν τα Χριστούγεννα κατάφεραν να νικήσουν τον πόλεμο...

Δεκέμβριος 1914, Α Παγκόσμιος Πόλεμος

Ήταν παραμονή Χριστουγέννων όταν στα χαρακώματα του Βελγίου, ένας αξιωματικός των Γερμανών βγήκε και πρότεινε να μην πέσουν άλλοι πυροβολισμοί. Ευχήθηκε στα αγγλικά καλά Χριστούγεννα. Οι Γάλλοι και οι Άγγλοι αντευχήθηκαν. Και ξαφνικά άρχισαν όλοι να εύχονται, ακόμη και αν δεν μιλούσαν την ίδια γλώσσα, ακόμα κι αν πριν ήταν εχθροί. Στόλισαν όπως μπορούσαν τα δέντρα, όπως ήταν το έθιμο των Γερμανών και ξεκίνησαν να τραγουδούν. Η εκεχειρία επεκτάθηκε σε όλο το μέτωπο. Ήταν σχεδόν καθολική και οι στρατιώτες άρχισαν να έχουν μία τελείως διαφορετική προσέγγιση για την ζωή, τόσο τη δική τους, όσο και των εχθρών. Σε ορισμένες μάλιστα περιοχές, οι παρατάξεις αντάλλαζαν μεταξύ τους αγαθά όπως τσιγάρα και εφημερίδες. Περίπου ένα εκατομμύριο στρατιώτες κατέβασαν τα όπλα.

Το πρωί των Χριστουγέννων, Άγγλοι και Γερμανοί έθαψαν τους νεκρούς τους, απαγγέλοντας μαζί τον 23ο Ψαλμό του Δαυίδ «Κύριος ποιμαίνει με και ουδέν με υστερήσει…». Στη συνέχεια έσφιξαν τα χέρια, κατέβασαν πολλά λίτρα μπύρας και πολλοί αντάλλαξαν αναμνηστικά δώρα (ουίσκι, μαρμελάδες, τσιγάρα, σοκολάτες). Νωρίς το απόγευμα οι δύο πλευρές βρέθηκαν αντίπαλες σε ποδοσφαιρικό αγώνα, τον οποίο κέρδισαν οι Γερμανοί με 3-2.

Η ειρήνη όμως κράτησε μόνο 24 ώρες. Ο Α' Παγκόσμιος Πόλεμος βρισκόταν ακόμα στην αρχή του. Θα κρατήσει ακόμη τέσσερα χρόνια και θα στοιχίσει τη ζωή σε 10 εκατομμύρια ανθρώπους.

Έναν αιώνα μετά, βγήκε μέσα από συρτάρια, καταχωνιασμένο και αφημένο στη σκόνη του χρόνου ένα γράμμα Βρετανού στρατιώτη που απευθυνόμενος προς τη μητέρα του της γράφει με τρόπο συγκινητικό και ανεπιτήδευτο όσα έζησε εκείνες τις λίγες στιγμές της ανάπαυσης από τον πόλεμο και το φόβο του επικείμενου θανάτου.

Το γράμμα δημοσιεύεται στην εφημερίδα Independent και ανήκει στον κάπτεν AD Chater που απευθύνεται στον «πολυαγαπημένη μητέρα» λέγοντάς της πως «αυτό που βλέπουν τα μάτια μου είναι ένα από τα πιο αξιοθαύμαστα πράγματα που μπορεί να δει άνθρωπος.

Οι στρατηγοί που διεύθυναν τον πόλεμο, διαφωνούσαν με οποιαδήποτε κατάπαυση του πυρός. Την επόμενη μέρα που ενημερώθηκαν για την ανακωχή, έγιναν έξαλλοι. Έτσι τα μέτρα μετά ήταν άμεσα... τιμωρίες και μεταθέσεις αξιωματικών που επέτρεψαν τη στάση του στρατού.

Η ένωση των ανθρώπων

Πριν την ανακωχή, ο Πάπας Βενέδικτος ο 15ος είχε κάνει έκκληση σε διάφορες κυβερνήσεις «να σωπάσουν τα όπλα, την ημέρα που τραγούδησαν οι άγγελοι», δηλαδή τα Χριστούγεννα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής κατατέθηκε πρόταση στη γερουσία, σε μία γενική προσπάθεια ανακωχής για 20 μέρες πριν τα Χριστούγεννα, με την ελπίδα ότι θα συνεχιζόταν και μετά το πέρας της προθεσμίας.

Επιπλέον, οι επιστολές των γυναικών ήταν πάρα πολλές. Σύνδεσμοι φεμινιστριών της Αγγλίας έστειλαν μία επιστολή στις γυναίκες της Αυστρίας και της Γερμανίας. Οι Γερμανίδες φεμινίστριες απάντησαν με δικό τους μήνυμα, στο οποίο πραγματεύονταν την αξία της ειρήνης και κατήγγειλαν τις αισχρότητες του μοντέρνου πολέμου.

Η ανακωχή θεωρείται μια συμβολική στιγμή ανθρωπισμού και ειρήνης μέσα σε μια από τις πιο βίαιες περιόδους της σύγχρονης ιστορίας. Αν και δεν έλαβε χώρα παντού -σε κάποιες περιοχές του μετώπου οι μάχες συνεχίστηκαν όλη την ημέρα- δεν παύει να είναι μια από τις πιο συγκινητικές και ανθρώπινες στιγμές της ιστορίας μας.

*Η ταινία Joyeux Noël του 2005 είναι βασισμένη στα παραπάνω γεγονότα.

Πηγές:

http://www.bbc.co.uk/guides/zxsfyrd

http://time.com/3643889/christmas-truce-1914/

http://www.history.com/topics/world-war-i/christmas-truce-of-1914

http://www.mixanitouxronou.gr/anakochi-ton-christougennon-otan-fantari-agnoisan-tous-stratigous/

http://www.athensvoice.gr