Μαθαίνουμε για τα ψάρια!

Τα ψάρια είναι τα πρώτα ζώα με ραχοκοκκαλιά -δηλαδή σπονδυλωτά- που εμφανίστηκαν στον πλανήτη μας πριν από περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια. Ο οργανισμός τους είναι προσαρμοσμένος για να ζουν μέσα στο νερό. Ζουν σε αλμυρό και σε γλυκό νερό, σε πολικές θάλασσες και σε τροπικά θερμά νερά.

Σήμερα φέρονται αναγνωρισμένα περισσότερα από 30.000 είδη ψαριών. Κάποια από αυτά ζουν στο αλμυρό νερό και κάποια άλλα στο γλυκό χαρακτηριζόμενα αντίστοιχα, καθώς και άλλα κοντά στην επιφάνεια του νερού, (αφρόψαρα), άλλα κοντά σε βράχους, (πετρόψαρα), και άλλα στο βυθό, (βαθύβια ή αβυσσαία).

Πώς αναπνέουν τα ψάρια;

Τα ψάρια αναπνέουν με τα βράγχια, τα οποία βρίσκονται στα πλάγια του κεφαλιού τους. Το νερό μπαίνει από τ στόμα και περνά από τα βράγχια, οπού κατακρατείται το οξυγόνο, το οποίο εισέρχεται στο αίμα του ψαριού.

Πώς κολυμπούν τα ψάρια;

Ο πιο θαυμαστός τρόπος κίνησης ζώων που παρατηρείται στη φύση, αλλά και ο πλέον αθόρυβος είναι αυτός των ψαριών. Τα ψάρια κινούνται χτυπώντας την ουρά τους από τη μια πλευρά στην άλλη και με τα πτερύγιά τους στρίβουν και διατηρούν την ισορροπία τους, καθώς η ουρά τους σχηματίζει ένα ατελές S. Σ’ αυτό τα βοηθάει μια γλοιώδης ουσία που καλύπτει το σώμα τους που τα κάνει να γλιστρούν μέσα στο νερό, καθώς και τα όργανα ισορροπίας και κατεύθυνσης που είναι τα πτερύγιά τους.

Ένα ψάρι μπορεί να ζήσει και σε αλμυρά και σε γλυκά νερά;

Όχι. Ένα ψάρι μπορεί να ζήσει είτε σε αλμυρά είτε σε γλυκά νερά. Για να ζήσουν τα ψάρια της θάλασσας, χρειάζονται αλάτι και άλλες χημικές ουσίες που παίρνουν από το θαλασσινό νερό. Επειδή το θαλασσινό νερό είναι πιο αλμυρό από τα σωματικά τους υγρά, αυτά τα ψάρια αποβάλλουν νερό από το δέρμα τους. Αντίθετα, τα ψάρια του γλυκού νερού, προσλαμβάνουν νερό με το δέρμα τους.

Ψάρια σε διάφορα μεγέθη

Το μέγεθος των ψαριών ξεκινά από ένα εκατοστόμετρο και μπορεί να φτάσει τα 15 μέτρα. Τα μικρότερα σε μήκος ψάρια στον κόσμο είναι οι κοκκωβιοί των Φιλιππίνων που ζουν σε λίμνες και το μήκος τους φθάνει μόλις το 1 εκατοστό. Αντίθετα το μεγαλύτερο ψάρι στον κόσμο θεωρείται ο φαλαινοκαρχαρίας, των τροπικών περιοχών, που πολλές φορές φθάνει και τα 15 μέτρα.

Ψάρια με διάφορα σχήματα

Τρία είναι τα βασικά σχήματα που απαντώνται στα ψάρια και που οφείλονται κυρίως στο περιβάλλον και στον τρόπο που ζουν.

Τα ψάρια που αναπτύσσουν ταχύτητα και γενικά τα αφρόψαρα έχουν σχήμα ατράκτου όπως π.χ. οι ξιφίες και οι πέστροφες

Τα βυθόβια ψάρια, εκείνα δηλαδή που ζουν και αναζητούν την τροφή τους στο βυθό είναι πλατειά όπως π.χ. τα σαλάχια και οι γλώσσες

Κάποια ψάρια έχουν ανάπτυξη φιδοειδή για να μπορούν να γλυστρούν εύκολα ανάμεσα από τα υδρόβια φυτά, ή στους βράχους όπως π.χ. τα χέλια

Άλλα σχήματα που συναντάμε στα ψάρια:

Κάποια είναι σφαιρικά όπως ο ακανθόχοιρος

Τα οστράκια έχουν από μπροστά μορφή τριγωνική
Τα αβυσσαία ψάρια, τα ψάρια της αρύσσου, παρουσιάζουν και τα πιο περίεργα σχήματα, αφού πολλά έχουν μακριά νηματοειδή πτερύγια με φωτογόνα κύτταρα στις άκρες τους.

Πολλά χρώματα

Γενικά ως προς το χρώμα τα ψάρια είναι τα περισσότερο εντυπωσιακά ζώα στον κόσμο. Ιδιαίτερα το ασημί χρώμα των λεπιών που κυριαρχεί στα περισσότερα ψάρια οφείλεται στην γκουανίνη, που αποτελεί υποπροϊόν της πέψης των τροφών τους και δημιουργεί ιριδισμούς με πολλά χρώματα. Οι πράσινες, οι κόκκινές κι οι θαλασσιές αποχρώσεις με τους διάφορους επιμέρους χρωματισμούς οφείλονται στα αστεροειδή κύτταρα που ονομάζονται «χρωματοφόρα» τα οποία βρίσκονται διασκορπισμένα σ΄ όλο το δέρμα του ψαριού.

Ξέρετε ότι...

Πολλά ψάρια αλλάζουν το χρώμα τους ανάλογα με τη διάθεσή τους ή τον χώρο που βρίσκονται. Φανταστείτε πως αυτή η παραλλαγή του χρώματος από τα ψάρια συμβαίνει πολύ συχνότερα απ΄ ότι στον χαμαιλέοντα.

Οι μεταβολές αυτές των χρωμάτων συμβαίνουν κυρίως όταν το ψάρι αλλάζει περιβάλλον, διάθεση ή σε αιφνιδιασμό ή φόβο.

Είναι αλήθεια πως τα ψάρια έχουν έκτη αίσθηση;

Τα ψάρια έχουν ένα όργανο, την πλευρική λωρίδα, την οποία δεν έχει κανένα άλλο ζώο. Τους επιτρέπει να αντιλαμβάνονται τις παλμικές κινήσεις μέσα στο νερό με τα αισθητήρια κύτταρα που βρίσκονται κάτω από τα λέπια. Με την έκτη αίσθηση, το ψάρι αντιλαμβάνεται την παρουσία ενός άλλου ψαριού πριν το δει.