Πώς μπορούμε να βελτιώσουμε τη σχέση μας με τα παιδιά μας το νέο έτος.


Όταν ο χρόνος αλλάζει, όλοι σκεφτόμαστε τις πιο δυνατές στιγμές που παίρνει μαζί του φεύγοντας. Όλα όσα μας έκαναν να χαρούμε ή να λυπηθούμε, όλα όσα κάναμε, όσα πετύχαμε, αλλά και όσα θέλαμε και δεν μπορέσαμε να υλοποιήσουμε. Κάνουμε τον απολογισμό μας για τη χρονιά που πέρασε και βάζουμε στόχους για όλα όσα θέλουμε να αλλάξουμε ή να πετύχουμε μέσα στον επόμενο χρόνο. Στη δουλειά μας, στις σχέσεις μας, στην καθημερινή μας ζωή, στην οικογένειά μας. Θέλουμε να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε όλα αυτά που πληγώνουν εμάς ή τους γύρω μας και να κάνουμε τα πράγματα όσο καλύτερα μπορούμε. Και τι πιο σημαντικό υπάρχει για μας από την οικογένεια και τα παιδιά μας; Τίποτα! Με αφορμή λοιπόν το νέο έτος είναι μια καλή ευκαιρία, για να σκεφτούμε πώς πραγματικά θέλουμε να είναι η σχέση μας με τα παιδιά μας. Τι πραγματικά θέλουν, αλλά και τι θέλουμε εμείς να κάνουμε γι’ αυτά. Είτε γιατί δεν είχαμε το χρόνο, είτε γιατί το ξεχνάγαμε, είτε γιατί απλά δεν το κάναμε. Γιατί υπάρχουν πολλά που μπορούμε να κάνουμε για τα παιδιά μας! Ας βάλουμε λοιπόν σαν στόχο, να προσπαθήσουμε να τους δώσουμε ό,τι είναι καλύτερο γι’ αυτά.


Θα φροντίζω την υγεία του

Η υγεία του παιδιού σας κατά τη διάρκεια της ζωής του, εξαρτάται καταλυτικά από την φροντίδα και την καθοδήγηση που θα δείξετε εσείς γι’ αυτή στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Και φυσικά θα σκεφτείτε, «το πάω στον παιδίατρο κάθε φορά που αρρωσταίνει και κάθε φορά που πρέπει να κάνει εμβόλιο, το φροντίζω». Είναι όμως αυτό αρκετό για την προάσπιση της υγείας του παιδιού σας; Φυσικά και οι επισκέψεις στον γιατρό για τους παραπάνω λόγους είναι απαραίτητες. Είναι όμως ένα κομμάτι και συνήθως αφορά μόνο το θεραπευτικό πλαίσιο της σωματικής υγείας του παιδιού. Εξίσου μεγάλη σημασία έχει και η πρόληψη. Η οποία μπορεί να βασιστεί στις συμβουλές του παιδιάτρου που αφορούν όχι την καταπολέμηση της αρρώστιας, αλλά την πρόληψη από αυτή, την καθημερινή διατροφή του, τις ανάγκες του για εκτόνωση, ηρεμία και σωματική άσκηση, αλλά φυσικά και τις ανάγκες που έχει η ψυχική του υγεία. Και επειδή οι συμβουλές του παιδιάτρου είναι πολύτιμες αλλά όχι από μόνες τους αρκετές, ο καλύτερος βοηθός για να επιλέξετε το καθημερινό πρόγραμμα, τις κατάλληλες δραστηριότητες, αλλά και να γνωρίσετε τις ψυχικές ανάγκες και προβληματισμούς του παιδιού σας, είναι το ίδιο σας το παιδί.


Θα προσέχω την ασφάλειά του

Υπάρχουν μικρές λεπτομέρειες στην καθημερινή μας ζωή, οι οποίες μπορεί να μην μας φαίνονται σημαντικές, είναι όμως απαραίτητες για την ασφάλεια και τη ζωή μας. Ποιος δίνει σημασία για παράδειγμα, στα πολύ μικρά αντικείμενα που βρίσκονται στο χώρο που παίζει ένα μωρό, ή στις πρίζες στις οποίες μπορεί να έχει εύκολη πρόσβαση; Ποιος δίνει μεγάλη προσοχή στον τρόπο που ένα παιδί κινείται στους δρόμους καθημερινά; Ποιος φοράει ζώνη στο παιδί του κάθε φορά που μπαίνει στο αυτοκίνητο; Μικρές λεπτομέρειες, που όμως είναι βασικές για την διατήρηση της υγείας και της ζωής μας. Προσπαθήστε να προφυλάξετε το παιδί σας από πιθανούς κινδύνους που μπορεί να συναντήσει καθημερινά. Σκεφτείτε ποια σημεία του σπιτιού μπορεί να φανούν επικίνδυνα για το παιδί σας και τι μπορείτε να κάνετε για να τα καλύψετε. Αν το παιδί σας είναι μεγαλύτερης ηλικίας, είναι καλό να του μιλήσετε για το πώς μπορεί και πρέπει να φροντίζει το ίδιο τον εαυτό του. Στο σπίτι, στο δρόμο, στο σχολείο, στο αυτοκίνητο. Και για να μην το ξεχνάτε, σκεφτείτε κάθε στιγμή πόσο σημαντική είναι η ζωή του παιδιού σας για σας.


Θα αποφύγω οποιαδήποτε μορφή βίας

Η βία έχει πολλές έννοιες αλλά και πολλές μορφές. Ακόμα και μια μορφή πειθαρχίας μπορεί να έχει στοιχεία βίας για ένα παιδί. Προσπαθήστε να αποφύγετε τις υπερβολικά αυστηρές μορφές τιμωρίας. Χρησιμοποιείστε περισσότερο την ενίσχυση της θετικής συμπεριφοράς και την ανταμοιβή, ή αντίστοιχα την απόσβεση της αρνητικής συμπεριφοράς. Και επειδή θα υπάρχουν περιπτώσεις που το παιδί σας βγάζει έντονα το θυμό ή την αρνητική του διάθεση, εσείς προσπαθήστε να κρατήσετε την ψυχραιμία σας. Βάλτε για λίγο τον εαυτό σας στη θέση του και τότε ίσως καταλάβετε τι κρύβεται πίσω από αυτή τη συμπεριφορά. Μια δική σας έντονα αρνητική αντίδραση μόνο χειρότερα μπορεί να κάνει τα πράγματα. Δώστε του χρόνο, κατανόηση γι’ αυτό που νιώθει και μια ζεστή αγκαλιά, ένα φιλί ή μια κίνηση που του αρέσει και το ηρεμεί.


Όχι άλλη τηλεόραση

Έχετε σκεφτεί πόσες ώρες την ημέρα περνάει το παιδί σας μπροστά στην τηλεόραση; Πριν απαντήσετε όχι πολλές, σκεφτείτε καλά το εικοσιτετράωρο του παιδιού σας. Τις ώρες που βρίσκεστε στο σπίτι αλλά και τις ώρες που περνάει σπίτι χωρίς εσάς. Η τηλεόραση πέρα από την επικινδυνότητα που μπορεί να κρύβει στα προγράμματά της, τα οποία ίσως να μην είναι κατάλληλα για το παιδί λόγω των μηνυμάτων, των εικόνων, ή των βίαιων συμπεριφορών που προβάλλουν, κρύβει και κινδύνους για την υγεία τους. Τελευταίες έρευνες υποστηρίζουν, πως η παρακολούθηση τηλεόρασης σε μεγάλο βαθμό, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην εξέλιξη της γλώσσας και των γνώσεων, στη συγκέντρωση, αλλά ακόμα και στην διατροφή του παιδιού. Μάλιστα η τηλεόραση έχει συνδεθεί με τη μελέτη που γίνεται για την παιδική παχυσαρκία και την διάσπαση προσοχής.


Θα συμμετέχω περισσότερο στη ζωή του

Ο περισσότερος χρόνος που έχουμε καθημερινά, είναι αφιερωμένος στις εργασιακές και άλλες υποχρεώσεις μας. Κατά συνέπεια οι ώρες που έχουμε να αφιερώσουμε στον εαυτό μας αλλά και στους δικούς μας ανθρώπους είναι περιορισμένες. Γι’ αυτό είναι σημαντικό τον ελεύθερο χρόνο που μας απομένει, να τον οργανώνουμε και να τον διαθέτουμε εκεί που πραγματικά αξίζει για μας και το έχουμε ανάγκη. Κυρίως δηλαδή, στα παιδιά μας. Φροντίστε να περνάτε χρόνο μαζί τους σε καθημερινή βάση. Παίξτε παιχνίδια, κάντε δημιουργικές δραστηριότητες όπως ζωγραφική, χειροτεχνίες, παζλ, πηγαίνετε βόλτες και εκδρομές, σε πάρκα, σε μουσεία, για πικ νικ, παίξτε κρυφτό, μαξιλαροπόλεμο, χορέψτε, τραγουδήστε, διαβάστε παιδικά βιβλία ακόμα κι αν το παιδί σας είναι ακόμα βρέφος. Μπορείτε να κάνετε μαζί τα πιο παράξενα, αλλά και τα πιο απλά πράγματα. Μπορείτε να τρώτε ένα γεύμα της ημέρας μαζί, να πλένετε μαζί τα δόντια σας, να μαγειρεύετε. Όλα όσα κάνετε καθημερινά και σας φαίνονται αναγκαστικές δουλειές ρουτίνας, θα πάρουν άλλη μορφή αν τις κάνετε μαζί με το παιδί σας.


Θα το ακούω καθημερινά

Είναι πολύ σημαντικό αλλά και πολύ δύσκολο στις μέρες μας να ακούμε ο ένας τον άλλο. Και όταν λέμε να ακούμε τον άλλο, εννοούμε να ακούμε και αυτό που μας λέει, αλλά και αυτό που θέλει να μας πει. Αφιερώστε χρόνο στο παιδί σας όταν θέλει να σας πει κάτι, όταν δεν είναι καλά, ακόμα κι όταν δεν υπάρχει ουσιαστικά λόγος. Δώστε του χώρο και χρόνο για να σας μιλάει για ότι χρειάζεται, ό,τι θέλει, ό,τι νιώθει. Ενθαρρύνετέ το να σας μιλάει για τα πάντα. Για τις επιθυμίες, τις ανάγκες, τα παράπονά του. Αν καταφέρετε να το κάνετε να νιώσει ασφαλές για να σας μιλάει για ό,τι του συμβαίνει, ό,τι νιώθει και ό,τι το προβληματίζει, ακόμα κι αν αυτό που ακούτε είναι δύσκολο ή καμιά φορά σκληρό για σας, τότε θα έχετε βάλει τα θεμέλια για μια ουσιαστική σχέση ζωής.


Δεν θα ξεχνώ πόσο σημαντικό είναι το δικό μου παράδειγμα

Όσο κι αν προσπαθούμε να μάθουμε στο παιδί μας αυτά που εμείς θεωρούμε απαραίτητα για την ανάπτυξη, την προσωπικότητα, την υγεία και τη συμπεριφορά του, ο πιο σημαντικός παράγοντας που θα καθορίσει τους παραπάνω τομείς είναι το δικό μας παράδειγμα. Κάθε παιδί απορροφά τη συμπεριφορά μας, τις συνήθειές μας, τις αξίες μας. Πιο απλά, απορροφά τον τρόπο ζωής των γονιών του. Με όσο ενεργό τρόπο λοιπόν κι αν προσπαθήσετε να μάθετε για παράδειγμα στο παιδί σας να μη βρίζει, αν εσείς βρίζετε τότε η προσπάθειά σας δεν θα έχει αποτέλεσμα. Κι αυτό, γιατί αυτό που εσείς κάνετε είναι η μεγαλύτερη πηγή μάθησης για τα παιδιά. Γιατί εσείς είστε ό,τι πιο σημαντικό έχει.


Θα του δείχνω πόσο μοναδικό είναι

Κάθε παιδί χρειάζεται υποστήριξη και ενθάρρυνση για να αναπτύξει τις δυνάμεις του, να γνωρίσει τον εαυτό του και να ανοίξει τα φτερά του. Θέλει να νιώθει πως πιστεύετε σε αυτό και στις δυνατότητές του, πως το θεωρείται μοναδικό. Βοηθήστε το να αναπτύξει την αυτοεκτίμησή του και να νιώσει ασφάλεια για τον εαυτό του, δείχνοντάς του πόσο πιστεύετε σε αυτό και σε όλα αυτά που μπορεί να καταφέρει. Ενθαρρύνετε τις πρωτοβουλίες του και όλες τις δραστηριότητες που βοηθούν και εξελίσσουν την ανάπτυξη των δεξιοτήτων του. Υποστηρίξτε το και παροτρύνετέ το να θέτει στόχους και να προσπαθεί να τους πετύχει. Και φυσικά μην ξεχνάτε να επαινείτε τα μικρά και τα μεγάλα καθημερινά του επιτεύγματα.


Θα του λέω κάθε μέρα πως το αγαπώ!

Δεν υπάρχει γονιός που δεν αγαπάει το παιδί του. Και δεν υπάρχει γονιός που δεν κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί καθημερινά για να το φροντίσει και να το μεγαλώσει με αγάπη. Και φυσικά οι πράξεις μας μιλάνε για μας και εκφράζουν στους άλλους όλα όσα νιώθουμε και θέλουμε να τους πούμε. Καμιά φορά όμως οι πράξεις μας δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις λέξεις, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις είναι απαραίτητες. Έτσι δεν υπάρχει τίποτα πιο γλυκό από το να ακούς το σ’ αγαπώ και μάλιστα από τα χείλια των πιο σημαντικών και των πιο αγαπημένων σου προσώπων. Φανταστείτε λοιπόν πόσο σημαντικό είναι για ένα παιδί και να νιώθει αλλά και να ακούει πως το αγαπάμε. Αν ακούει από εμάς να του λέμε συχνά πως το αγαπάμε, όχι μόνο θα νιώσει την αγάπη μας γι’ αυτό και το πόσο σημαντικό είναι για μας, αλλά θα μάθει να εκφράζει και το ίδιο τα συναισθήματά του. Μην ξεχνάτε λοιπόν να του λέτε σ’ αγαπώ κάθε μέρα!


Βιβλιογραφία

M. Cole, S.R.Cole (2000) Η ανάπτυξη των παιδιών, η αρχή της ζωής. Εκδόσεις τυπωθήτω

Δρ. Γκάρι Τσάπμαν – Δρ. Ρος Κάμπελ (2013) Οι 5 γλώσσες της αγάπης που καταλαβαίνουν τα παιδιά Εκδόσεις Μίνωας

Μ. Μαλικιώση-Λοίζου, Α. Καραθανάση – Κατσαούνου, Α. Μπότου (2008) Συμβουλευτική Γονέων Σχολές Γονέων, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Γενική Γραμματεία Εκπαίδευσης Ενηλίκων, Ινστιτούτο Διαρκούς Εκπαίδευσης Ενηλίκων

Μ. Χουρδάκη (2000) Οικογενειακή Ψυχολογία Εκδόσεις Leader Books

Σαπίρο Στ., Σκινούλις Κ., Σκινούλις Ρ. (2004) Απαντήσεις σε ερωτήσεις γονέων Εκδόσεις Άγκυρα

Β.Σ. Μουχινά Παιδική Ψυχολογία, Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα

Minuchin, S. (1974). Families and Family therapy. Cambridge Mass, Harvard University Press