Παιδιά με Ειδικές Ικανότητες.

Η συντομογραφία ΑμεΑ σημαίνει Άτομα με Αναπηρία ενώ η συντομογραφία ΑμΕΑ σημαίνει Άτομα με Ειδικές Ανάγκες.

Ορισμός του ΑμεΑ

Πολλές φορές ακούμε να γίνεται λόγος για άτομα με ειδικές ικανότητες κάτι που αν αναλύσουμε τους όρους ειδικές και ικανότητες θα δούμε ότι δεν ισχύει σε καμιά περίπτωση καθώς ειδική ικανότητα είναι η ικανότητα κάποιου να κάνει αυτά που δεν μπορεί να κάνει το σύνολο.

Άλλοτε πάλι γίνεται λόγος για άτομα με ειδικές ανάγκες και αναρωτιέμαι ποιες είναι άραγε οι ειδικές ανάγκες που έχουν αυτά τα άτομα και που δεν συμπεριλαμβάνονται στις ανάγκες του συνόλου των ανθρώπων;

Εννοείται ότι έχουν την ανάγκη μιας περαιτέρω εξειδικευμένης συμπαράστασης ή βοήθειας σε κάποιους τομείς της καθημερινής ζωής αλλά θεωρώ ότι είναι διαφορετικό πράγμα η ειδική ανάγκη από την εξειδικευμένη ανάγκη.

Ένας λοιπόν πιο εύστοχος ορισμός για την αναπηρία είναι το κάθε πρόβλημα υγείας που μειώνει τη δυνατότητα κάποιου να κάνει κάτι και που αν δεν το είχε θα το έκανε φυσιολογικά. Εν κατακλείδι ως Άτομα με Αναπηρία ονομάζουμε τα άτομα με προβλήματα όρασης, ακοής, κίνησης, νόησης ή μάθησης, με προβλήματα ψυχικά , με επιληψία , όπως επίσης και άτομα που παραμένουν σε ιδρύματα , ή έχουν μακροχρόνιες ασθένειες και τέλος όσα άτομα έχουν κάποια διαταραχή από οποιαδήποτε άλλη αιτία.

Οι αναπηρίες χωρίζονται σε :

Εκ γενετής ή επίκτητες

Αφανείς ή εμφανείς

Μόνιμες ή παροδικές

Στην Ελλάδα ο αριθμός των ατόμων με αναπηρίες υπολογίζεται ότι θα αυξηθεί ως το 2030 σε 17% ενώ σήμερα ο αριθμός τους υπολογίζεται στο 1 εκατομμύριο. Επίσημη απογραφή δεν υπάρχει , τα στοιχεία βασίζονται σε ποσοστά της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. Η πλειοψηφία των ατόμων με αναπηρίες είναι άτομα με νοητική υστέρηση.

Δικαιώματα ατόμων

Στο πλαίσιο της Κοινωνικής Προστασίας των Ατόμων με Αναπηρία έχουν θεσπιστεί ένα σύνολο νομοθετημάτων και κανονιστικών ρυθμίσεων με σκοπό την ανακούφιση αυτών των ατόμων . Συγκεκριμένα οι τομείς στους οποίους το κράτος παρέχει διευκολύνσεις είναι:

Εκπαίδευση

Εργασία και η Απασχόληση

Υγεία, Κοινωνική Πρόνοια και Ασφάλιση

Μεταφορές και Επικοινωνίες

Πιο συγκεκριμένα όσο αφορά την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία κι έχοντας ως δεδομένο το ότι η κοινωνική θέση που αποκτά το άτομο από την εκπαίδευση μεταφέρεται μέσα στην κοινωνία αφού αυτή η θέση έχει αποδοθεί από εκείνο το θεσμό που προορίζεται να δώσει στον πολίτη τα δικαιώματα που του ανήκουν , ισχύουν τα εξής:

Τα παιδιά με αναπηρία έχουν το δικαίωμα να εκπαιδεύονται σε ένα όσο το δυνατόν λιγότερο περιοριστικό περιβάλλον.( Fisher,2007)

Μια θέση που οδήγησε στις δομές της Ειδικής Αγωγής που αποτελούν και τη βάση της λειτουργίας των Σχολείων για Όλους στα οποία η διαφορετικότητα σε όποιο επίπεδο της σχολικής ζωής κι αν εμφανίζεται δεν αποτελεί πρόβλημα αλλά αφορμή για μάθηση και περαιτέρω βελτίωση όλης της σχολικής κοινότητας καθώς καταργείται κάθε απόπειρα κατηγοριοποίησης και όλες οι πρακτικές του παραδοσιακού συντηρητικού εκπαιδευτικού συστήματος που επιμένει να διατηρεί μια σχέση ανισότητας και εξάρτησης εκείνων που έχουν ετικετοποιηθεί από εκείνους που τις έχουν βάλει.

Κύριο εγχείρημα των δομών αυτών τα Ειδικής Αγωγής είναι η γεφύρωση του χάσματος μεταξύ διαφορετικών μαθητών .Πρόκειται για μια συνεχή διαδικασία χωρίς οριστικό τέλος.

Προβλήματα ΑμεΑ

Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα Άτομα με Αναπηρίες είναι ποικίλα :

Επικοινωνίας

Μετακίνησης – μεταφοράς

Μόρφωσης

Επαγγελματικής αποκατάστασης

Κοινωνικής απόρριψης

Δημιουργίας οικογένειας

Ψυχαγωγίας – άθλησης

Αδιαφορίας

Εχθρικότητας

Μελέτες σωματικών και διανοητικών διαφορών έχουν καταγραφεί από το 384 π.Χ. όταν ο Αριστοτέλης και αργότερα ο Διογένης, ο Ιπποκράτης και ο Γαληνός, προσπαθούν να δώσουν ερμηνεία σε παρεκκλίσεις σωματικής και ψυχικής ανάπτυξης.

Στον Μεσαίωνα έκαιγαν όποιον είχε σωματική ή διανοητική ατέλεια γιατί πίστευαν ότι έχει καταληφθεί από το διάβολο.

Στην Αναγέννηση τους θεωρούσαν άτυχους και τους περιέθαλπαν σε ιδρύματα.

Στη σύγχρονη κοινωνία τα 2/3 του πλανήτη δεν παρέχουν ιδιαίτερα ιατρικά ή εκπαιδευτικά μέσα στα ΑμεΑ.

Ακόμα και ο επιστημονικός κλάδος εξακολουθεί να τους χαρακτηρίζει και να τους διαχωρίζει σωματικά, εκπαιδευτικά και συναισθηματικά από τον υπόλοιπο πληθυσμό ενώ η κοινή γνώμη έχει παραμείνει μυστηριωδώς κολλημένη σε προκαταλήψεις.

Κυρίαρχο λοιπόν πρόβλημα και αρχή όλων των υπόλοιπων είναι η άγνοια.

.

Τρόποι βοήθειας

Το δικαίωμα της ζωής είναι δικαίωμα κάθε ανθρώπου.

Σε καμία περίπτωση φιλοσοφικά τα δικαιώματα των ανθρώπων δεν έχουν ως κριτήριο την αρτιμέλειά τους, την όρασή τους, ή την ακοή τους.

Ορίστηκαν με μοναδικό κριτήριο την ίδια την ζωή.

Με αυτό το κριτήριο λοιπόν είμαστε υποχρεωμένοι για τον κάθε άνθρωπο να λάβουμε υπόψη μας τις ανάγκες που δημιουργούνται από τα συγκεκριμένα προβλήματά του με σκοπό να τα αναδείξουμε κι έτσι να παρέμβουμε ουσιαστικά για τη λύση τους.

Τα δικαιώματα των ΑμεΑ πρωτοδιακηρύχθηκαν στις 9 Δεκέμβρη του 1975 από τη Γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών και εστιάζουν στην ένταξή τους στην κοινωνία με όσο πιο ολοκληρωμένο τρόπο και με ρόλο εποικοδομητικό και διέπονται από τις βασικές αρχές της:

Συμμετοχής

Ένταξης

Ανάπτυξης της προσωπικότητας

Αποκέντρωσης

Διεπαγγελματικού Συντονισμού

Τα άτομα με αναπηρία διεκδικούν ίσες ευκαιρίες και όχι φιλανθρωπία.

Τα εμπόδια που υπάρχουν στην κοινωνία οδηγούν στην διάκριση και τον κοινωνικό αποκλεισμό.

Συνεπώς προκειμένου να επιτευχθεί ισότητα για τα άτομα με αναπηρία πρέπει εκτός του δικαιώματος για διακριτική μεταχείριση για λόγους αναπηρίας να προστεθεί και το δικαίωμα απολαβής μέτρων που θα διασφαλίζουν την ανεξαρτησία, την ένταξη και τη συμμετοχή των ατόμων στην κοινωνική ζωή.

Η εκπαίδευση μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην στήριξη των νομοθετικών μέτρων και στην αύξηση της κατανόησης των αναγκών και των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία αλλά κυρίως μπορεί και πρέπει να παίξει κυρίαρχο ρόλο στην καταπολέμηση της προκατάληψης και του στιγματισμού που ακόμη υπάρχει.

Συμβουλές για γονείς

Κατά καιρούς όλοι, ειδικοί και μη, αρέσκονται να δίνουν συμβουλές στους γονείς που πελαγωμένοι παραπαίουν από τις συμβουλές τους ενός στις συμβουλές του άλλου.

Αντί λοιπόν οποιασδήποτε συμβουλής θα σας πω μια ιστορία που άκουσα κάποτε σε ένα συνέδριο και που εμπεριέχει την ουσία του προβλήματος.

«Μια φορά λοιπόν κι ένα καιρό ήταν μια νεαρή κοπέλα που σχεδίαζε ένα ταξίδι στην Αγγλία.

Γι αυτό της το ταξίδι προετοιμαζόταν εννιά μήνες.

Έμαθε Αγγλικά, έμαθε ότι μπορούσε για τον πολιτισμό της Αγγλίας κι όταν ήρθε το πλήρωμα του χρόνου ετοίμασε τις αποσκευές της με βάση τον καιρό που θα επικρατούσε εκείνη την εποχή στην Αγγλία και ξεκίνησε για το αεροδρόμιο.

Μπήκε στο αεροπλάνο και σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού μιλούσε με τους γύρω της συνεπιβάτες με ενθουσιασμό γι αυτό το πολυπόθητο ταξίδι της.

Ξαφνικά ακούστηκε από τα μεγάφωνα του αεροπλάνου ότι το αεροπλάνο για λόγους πέρα από τις δυνάμεις όλων θα προσγειωθεί στη Σουηδία.

Αναστατωμένη η κοπέλα μόλις φτάνει στη Σουηδία είναι έξω φρενών , τα βάζει με τον πιλότο με την αεροπορική εταιρεία, αρνείται να δεχτεί πως το ταξίδι της στην Αγγλία δεν θα γίνει ποτέ.

Στη συνέχεια κι αφού δεν μπορεί να αλλάξει την πραγματικότητα ψάχνει να βρει τους λόγους αυτής της αλλαγής αλλά κι αυτό είναι μάταιο, κανείς δεν της δίνει μια σαφή απάντηση.

Απογοητευμένη, βάζει τα κλάματα και πεισματικά αρνείται την πραγματικότητα.

Στο μεταξύ έχει να λύσει και πρακτικά προβλήματα σχετικά με την επικοινωνία της με τους Σουηδούς καθώς αυτή είχε μάθει αγγλικά, αλλά και με την ένδυσή της αφού αυτή είχε προετοιμαστεί για άλλες καιρικές συνθήκες.

Σε αυτό το σημείο λοιπόν έχει δύο λύσεις.

Η μία είναι να συνεχίσει να αρνείται την πραγματικότητα της Σουηδίας και να ζει περιθωριοποιημένη σε ένα ξένο και εχθρικό αλλά και άγνωστο περιβάλλον χωρίς επικοινωνία με δυσκολίες διαβίωσης και η άλλη είναι να αποδεχτεί την πραγματικότητα και να αρχίσει να μαθαίνει σουηδικά, να αγοράσει ρούχα ανάλογα της χώρας που πια θα ζει, να γνωρίσει τη σουηδική κουλτούρα και να ψάξει να βρει τις ομορφιές της Σουηδίας».

Η απόφαση είναι προσωπική του κάθε γονιού ο οποίος στους μήνες της εγκυμοσύνης ονειρευόταν ένα υπέροχο απόγονο ( Βλέπε Αγγλία ) και όταν αυτό το ταξίδι έφτασε στο τέλος ανακάλυψε έναν άλλον προορισμό ( βλέπε Σουηδία).

Κάθε χώρα όπως και κάθε παιδί έχει τις δικές του ομορφιές αρκεί να έχει μάτια κανείς για να τις ανακαλύψει.

Η μόνη λοιπόν συμβουλή που θα μπορούσα να δώσω είναι : ΑΠΟΔΟΧΗ.

Η αποδοχή είναι και το κλειδί για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων αλλά και για την απόλαυση των μοναδικών στιγμών με τα παιδιά μας.

Μαυρογονάτου Κατερίνα

Ειδική Παιδαγωγός