Επικοινωνώντας με ένα μωρό!

Πόσα μπορεί να καταλάβει ένα μωρό;

Πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε με ένα μωρό που δεν μιλάει;

Η πιο όμορφη στιγμή για κάθε καινούρια μαμά, είναι η στιγμή που το μωρό έρχεται στο σπίτι. Ύστερα από τόσους μήνες αναμονής, έχει στην αγκαλιά της το πιο γλυκό πλάσμα της ζωής της, το μωρό της. Θέλει λοιπόν με κάθε τρόπο να επικοινωνήσει μαζί του. Να του δείξει την αγάπη που νιώθει γι’ αυτό, αλλά και να καταλαβαίνει πώς εκείνο νιώθει την κάθε στιγμή. Πώς όμως μπορούμε να επικοινωνήσουμε με ένα μωρό που ακόμα δεν μιλάει;

Μωρό είναι και…καταλαβαίνει!

Kαι όμως το μωρό καταλαβαίνει! Και όχι απλά καταλαβαίνει, αλλά επικοινωνεί μαζί μας με το δικό του τρόπο, ακόμα κι αν αυτό για κάποιους ακούγεται αστείο. Αρκετοί είναι αυτοί που υποστηρίζουν, πως το μόνο που μπορεί να κάνει ένα μωρό, είναι να ικανοποιεί τις βιολογικές του ανάγκες. Η άποψη αυτή επικρατεί κυρίως γιατί το μωρό, το πρώτο διάστημα της ζωής του, τις περισσότερες ώρες κοιμάται. Έτσι δίνει την εντύπωση πως οι αισθήσεις του δεν είναι ικανές να δεχτούν ερεθίσματα από το εξωτερικό περιβάλλον και πως δεν έχει την ικανότητα για ψυχική επικοινωνία. Γι’ αυτό ακούμε συχνά την έκφραση «μωρό είναι, δεν καταλαβαίνει».

Τις τελευταίες δεκαετίες όμως, η χρήση νέων μέσων μας επέτρεψε να παρατηρήσουμε την συμπεριφορά των βρεφών και να αποδείξουμε πως το μωρό έχει πολλές ικανότητες επικοινωνίας, από τις πρώτες κιόλας μέρες της ζωής του. Όταν το μωρό έρχεται στον κόσμο, παρόλο που είναι ακόμα ανώριμο κοινωνικά, έχει πολλές ικανότητες σύνδεσης με τους ανθρώπους, αρχίζοντας έτσι να διαμορφώνει τις πρώτες του σχέσεις. Μεγαλώνοντας ηλικιακά, αυξάνει ο βαθμός της ωριμότητάς του και αρχίζει να διαμορφώνει τα πρώτα μέσα επικοινωνίας με το εξωτερικό του περιβάλλον.

Το μωρό επικοινωνεί μαζί μας

Όλοι οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τόσο τη λεκτική όσο και τη μη λεκτική επικοινωνία. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα μωρό. Αφού ακόμα δεν μπορεί να μιλήσει, προσπαθεί να επικοινωνήσει μαζί μας είτε με έναν λεκτικό τρόπο που εμείς δεν καταλαβαίνουμε, είτε με έναν μη λεκτικό τρόπο. Οι βασικές επικοινωνιακές αντιδράσεις του μωρού, είναι τρεις:

Το βλέμμα είναι αρκετό για να μπορέσετε να νιώσετε τι θέλει, ή πώς νιώθει

το μωρό σας. Με ένα βλέμμα μπορεί να σας δείξει αν είναι ευχαριστημένο ή δυσαρεστημένο από κάτι, αν κάτι το τρόμαξε ή αν κάτι το ενοχλεί.

Το κλάμα, είναι το πιο δυνατό και ίσως το πιο σημαντικό μέσο, ειδικά για

στιγμές…έκτακτης ανάγκης! Όταν το μωρό πονάει, όταν θέλει άλλαγμα, όταν πεινάει ή νυστάζει, ο μόνος τρόπος που έχει για να σας ειδοποιήσει πως κάτι συμβαίνει είναι να βάλει τα κλάματα.

Το χαμόγελο, το πιο τρυφερό μέσο επικοινωνίας του μωρού, είναι και

αυτό που όλες οι μητέρες ανυπομονούν να αντικρύσουν. Από τριών κιόλας μηνών, το μωρό σας θα ανταποκριθεί στο χαμόγελό σας με ένα δικό του χαμόγελο, που θα είναι το πιο γλυκό χαμόγελο που έχετε δει!

Οι λόγοι για τους οποίους το μωρό επικοινωνεί μαζί μας χρησιμοποιώντας τις παραπάνω αντιδράσεις, μπορεί να είναι πολλοί. Μπορεί να θέλει να φάει, να θέλει άλλαγμα, να νυστάζει ή να βαριέται. Εκτός όμως από την κάλυψη των βιολογικών του αναγκών, μπορεί απλά να θέλει να έρθει σε επαφή μαζί σας, να ψυχαγωγηθεί και να νιώσει συναισθηματική ασφάλεια. Γι’ αυτό πρέπει να δίνουμε μεγάλη σημασία σε όλα τα επικοινωνιακά του καλέσματα!

Όλες οι αισθήσεις του…

Όσο περιέργο και αν ακούγεται, οι αισθήσεις ενός μωρού, όχι απλά λειτουργούν όπως ενός κανονικού ανθρώπου, αλλά κάποιες από αυτές λειτουργούν πριν ακόμα γεννηθεί, δηλαδή όταν ακόμα βρίσκεται στην κοιλιά της μητέρας του.

Για το λόγο αυτό, η σωματική επαφή και επικοινωνία με το μωρό σας, είναι εξίσου σημαντική. Η αγκαλιά, το χάδι, τα καθημερινά παιχνίδια, είναι μια μορφή επικοινωνίας και μάλιστα πολύ σημαντική για σας και το μωρό σας.

Η αίσθηση της αφής, είναι ίσως και η πιο σημαντική. Το μωρό αισθάνεται

ό,τι υπάρχει γύρω του. Το χάδι σας, την αγκαλιά σας, ακόμα και την υφή των υλικών με τα οποία έρχεται σε επαφή. Μια απαλή χνουδωτή κουβέρτα, ή ένα κρύο και σκληρό πανί, δεν αφήνουν την ίδια αίσθηση στο μωρό σας. Από τις αντιδράσεις του, μπορείτε να καταλάβετε πότε είναι ευχαριστημένο και πότε ενοχλείται από αυτό που το αγγίζει.

Η αίσθηση της όσφρησης είναι πολύ ανεπτυγμένη και εξίσου σημαντική με

την αίσθηση της αφής. Με τη βοήθεια της όσφρησης το μωρό μπορεί να αναγνωρίσει ό,τι δεν μπορεί ακόμα να δει πολύ καθαρά με τα μάτια του. Και φυσικά, η πρώτη μυρωδιά που πάντα ξεχωρίζει και μπορεί να το ηρεμήσει κάθε στιγμή, είναι η μυρωδιά της μητέρας του.

Η αίσθηση της ακοής, είναι από τις πρώτες αισθήσεις που αναπτύσσονται,

αφού το μωρό σας ακούει από τον 5^ο κιόλας μήνα της εγκυμοσύνης σας! Όταν λοιπόν έρχεται στον κόσμο, έχει πολύ καλά ανεπτυγμένη την αίσθηση αυτή. Γι’ αυτό θα το δείτε να τρομάζει με τους δυνατούς θορύβους, να γυρίζει το κεφαλάκι του για να δει από πού έρχεται ο κάθε ήχος ή να νανουρίζεται από τις γλυκές μελωδίες που του τραγουδάτε.

Η αίσθηση της γεύσης, είναι επίσης ανεπτυγμένη από την 7^η με 8^η εβδομάδα

της εγκυμοσύνης! Έτσι το μωρό σας μπορεί να νιώσει τις γεύσεις των τροφών που του δίνετε. Γι΄αυτό άλλωστε παρατηρείτε και διάφορες προτιμήσεις ως προς αυτές. Ιδιαίτερες για ένα μωρό, είναι οι γεύσεις του ξινού, του καυτερού και του γλυκού.

Τέλος, η αίσθηση της όρασης είναι αυτή που αναπτύσσεται τελευταία, αφού

ένα μωρό δεν μπορεί να δει πολύ καθαρά. Έτσι, χρησιμοποιεί τις άλλες αισθήσεις του για να γνωρίσει τον κόσμο που το περιβάλλει.

Οι πρώτες λεξούλες

Με έναν τρόπο πολύ γλυκό και αυθόρμητο, το μωρό ανοίγει το στόμα του και νιώθουμε πως προσπαθεί να μας μιλήσει. Και όντως αυτό κάνει. Τα μωρά παράγουν ήχους, οι οποίοι καθώς οι μήνες περνούν μοιάζουν όλο και περισσότερο στην μητρική του γλώσσα. Αυτή η ικανότητα όμως του μωρού, δεν θα μπορέσει να αναπτυχθεί και κατά συνέπεια ο λόγος του δεν θα μπορέσει να εξελιχθεί, αν δεν ενισχύεται από τα ερεθίσματα που παίρνει μέσω της ακοής του, δηλαδή μέσω της δικής μας ομιλίας.

Μίλησέ μου…

Το μωρό μαθαίνει την ομιλία, το λόγο, πολύ πριν αρχίσει να μιλάει. Ακόμα και πριν γεννηθεί, καταγράφει τις λέξεις που ακούει. Για το λόγο αυτό, η δική σας ομιλία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, αφού είναι αδύνατον για κάποιον να μάθει να μιλάει αν δεν του μιλούν. Έτσι, είναι πολύ σημαντικό να μιλάμε στο μωρό μας καθόλη τη διάρκεια της ημέρας. Την ώρα του γεύματος ή την ώρα που το αλλάζετε, την ώρα του μπάνιου, την ώρα του παιχνιδιού, μπορεί εκτός από σωματικά να επικοινωνείτε μαζί του και λεκτικά. Μιλήστε του για τα πάντα. Ονομάστε τα αντικείμενα που βλέπει και εξηγήστε του τι μπορούμε να κάνουμε με αυτά. Ίσως δεν μπορεί ακόμα να καταλάβει όλα όσα του λέτε, μαθαίνει όμως να σας ακούει. Σας παρακολουθεί την ώρα που του μιλάτε και σιγά σιγά θα αρχίσει να ανταποκρίνεται στο επικοινωνιακό σας κάλεσμα. Το σημαντικότερο όμως είναι πως με το να του μιλάτε νιώθει όμορφα. Νιώθει πως το ίδιο είναι πολύ σημαντικό, αφού μιλάτε τόσο πολύ μαζί του. Ακόμη κι αν δεν μπορεί να προφέρει παρά μόνο λίγους ήχους, ακούει καινούριες λέξεις από εσάς, τις μαθαίνει και τις…αποθηκεύει! Έτσι αρχίζει να δημιουργεί το δικό του λεξιλόγιο!

Κάντε διάλογο

Όσο παράξενο κι αν σας ακούγεται, είναι πολύ σημαντικό να εισάγουμε από νωρίς στο μωρό την έννοια του διαλόγου. Δεν πρέπει μόνο να μάθει να επικοινωνεί με τους άλλους ανθρώπους με λόγια, αλλά πρέπει να μάθει να το κάνει και σωστά. Γι΄αυτό πρέπει να του δείξετε από νωρίς πώς γίνεται ο διάλογος. Βοηθήστε το να καταλάβει πως οι συνομιλητές μιλάνε με τη σειρά, περιμένοντας ο ένας να μιλήσει μόλις τελειώσει ο άλλος. Όταν λοιπόν μιλάτε στο μωρό, δώστε του χρόνο για να σας απαντήσει και μετά συνεχίστε, ακόμα κι αν η απάντησή του είναι ένας αστείος ήχος. Έτσι κάνετε μαζί του έναν μικρό διάλογο.

Μικρά επιτεύγματα

6 εβδομάδων, αρχίζει να ανταποκρίνεται στο χαμόγελο και στην ομιλία μας

2 μηνών, αρχίζει να προσθέτει όλο και περισσότερους ήχους στο λεξιλόγιό του

3 μηνών, απαντά σε αυτά που ακούει, πάντα βέβαια με τις δικές του λεξούλες

Από τριών έως έξι μηνών, μπορεί να καταλάβει τι σημαίνει το όχι!

Ενός έτους, αρχίζει να συνδέει τις λέξεις με τα αντικείμενα

18 μηνών, ενώνει τις λέξεις που ήδη ξέρει και δημιουργεί καινούριες

2 ετών, γνωρίζει χίλιες έως δύο χιλιάδες λέξεις, οι οποίες ξέρει τι ακριβώς σημαίνουν!!!

Ποθητού Μαρία

Ψυχολόγος